18ος - 19ος αιώνας

Λασσάνης Γεώργιος (1793 - 1870)

Ο Γεώργιος Λασσάνης γεννήθηκε στην Κοζάνη, όπου διδάχθηκε και τα πρώτα  του γράμματα. Υπήρξε συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος, αλλά και γνωστός στρατηγός, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και του στενού περιβάλλοντος του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους ασχολήθηκε και με την πολιτική, καταλαμβάνοντας  υψηλά αξιώματα, μεταξύ άλλων εκείνο του υπουργού οικονομικών.

Σπανόπουλος Παναγιώτης (μέσα 18ου αιώνα - αρχές 19ου αιώνα)

Για τον λόγιο Παναγιώτη Σπανόπουλο δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι κυκλοφόρησε με δική του δαπάνη το έργο του Αριθμητική Εμπορική, το οποίο είναι ένα βιβλίο πρακτικής Αριθμητικής που απευθυνόταν ως διδακτικό εγχειρίδιο σε όσους επρόκειτο να ασχοληθούν με το εμπόριο.  Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονταν διάφοροι εμπορικοί λογαριασμοί, καθώς και οι μονάδες μέτρησης των κυριότερων ευρωπαϊκών πόλεων. Το έργο εκδόθηκε το 1803 στην Τεργέστη.

Σταγειρίτης Αθανάσιος (~1780 - ~1840)

Ο Αθανάσιος Σταγειρίτης  ήταν λόγιος με καταγωγή από τα Στάγειρα της Χαλκιδικής. Έζησε πολλά χρόνια στη Βιέννη όπου εργάστηκε ως καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στην Καισαροβασιλική Ακαδημία Ανατολικών Γλωσσών. Υπήρξε υπέρμαχος της χρήσης των αρχαίων ελληνικών και ως εκ τούτου αντίπαλος του  Αδαμάντιου Κοραή που ήθελε μια ζωντανή ομιλούμενη γλώσσα.

Χρησταρής Μιχαήλ (1773 - 1831)

Ο Χρησταρής Μιχαήλ ήταν λόγιος, μαθηματικός και γιατρός, γεννημένος στα Ιωάννινα, όπου και έλαβε την εγκύκλιo μόρφωση κοντά στον Κοσμά Μπαλάνο.  Συνέχισε τις σπουδές του σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Το 1804 τον συναντούμε στην Πάδοβα, όπου διδάσκεται Φιλοσοφία, Μαθηματικά και Ιατρική στο τοπικό πανεπιστήμιο ενώ  στο πανεπιστήμιο της Βιέννης συμπλήρωσε τις γνώσεις του της Ιατρικής.

Σπαρμιώτης Ιωνάς (~1770 - ~1830)

Ο Ιωνάς Σπαρμιώτης ήταν κληρικός και λόγιος, γεννημένος στο  χωριό Λιβάδι του Ολύμπου.  Το κοσμικό του όνομα ήταν Κοντός Ιωνάς. Έγινε μοναχός στη μονή  Σπαρμού, εξ ου και το Σπαρμιώτης. Ήταν από τους πλέον διακεκριμένους λόγιους στον χώρο της παιδείας. 

Ζαβίρας Γεώργιος (1744 - 1804)

Ο Γεώργιος Ζαβίρας ήταν λόγιος και συγγραφέας, που έδρασε στην Ουγγαρία το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Σιάτιστα της Μακεδονίας το Μάιο του 1744 και εγκατέλειψε τη γενέτειρά του σε ηλικία δεκαέξι ετών, όταν μετανάστευσε στην Ουγγαρία για να εργαστεί σε εμπορική επιχείρηση. Κατά την παραμονή του εκεί, παράλληλα με τις επαγγελματικές του ασχολίες, φρόντισε και για την περαιτέρω μόρφωσή του.

Ραζής Δημήτριος (~ 1760 - 1820)

Ο Δημήτριος Ραζής ήταν ιατροφιλόσοφος και μαθηματικός  που καταγόταν είτε από την Κεφαλληνία, είτε  από την Κωνσταντινούπολη, είτε από το Μεσολόγγι. Οι διαθέσιμες πληροφορίες για το λόγιο Ραζή Δημήτριο είναι λιγοστές και ενίοτε αντιφατικές. Σπούδασε στην Ιταλία Μαθηματικά, Φιλοσοφία και  Ιατρική.

Πύρρος Διονύσιος (1777 - 1853)

Ο Διονύσιος Πύρρος  από την Καστανιά Τρικάλων ήταν ιατρός, κληρικός και δάσκαλος, με ευρεία συγγραφική δραστηριότητα με κείμενα ποικίλου περιεχομένου. Μαθήτευσε στα Τρίκαλα και στον Τύρναβο κοντά στον Ιωάννη Πέζαρο.  Ακολούθησε περιοδεία του στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, το Άγιο Όρος, τη Λήμνο, την Τένεδο και τη Θράκη με τελικό προορισμό του την Κωνσταντινούπολη.

Κομμητάς Στέφανος (1762 - 1830)

Ο Αγιορείτης ιερομόναχος Στέφανος Κομμητάς ήταν διαπρεπής θεσσαλός λόγιος και παιδαγωγός γεννημένος στο χωριό Κωφοί της περιοχής Αλμυρού της Μαγνησίας.  Ενώ όμως μπορεί να θεωρηθεί  πιθανόν ως ο κορυφαίος συγγραφέας σχολικών εγχειριδίων στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Κομμητάς παρέμεινε μέχρι σήμερα τυπικά αλλά και ουσιαστικά άγνωστος, ίσως εξαιτίας του γλωσσικού ιδιώματος που έγραφε, δίδασκε και σθεναρά υπερασπιζόταν. Ο Κομμητάς ήταν θιασώτης του αρχαίου ελληνικού λόγου.

Κάβρας Ζήσης (~1760 - ~1844)

Ο Ζήσης Κάβρας  ήταν λόγιος και γιατρός από τα Αμπελάκια Θεσσαλίας, όπου και διδάχθηκε τα πρώτα γραμματικά και φιλοσοφικά μαθήματα. Σπούδασε στη Γερμανία Ιατρική και Φυσικομαθηματικά για να επιστρέψει αργότερα στην πατρίδα του και να εξασκήσει το επάγγελμα του ιατρού. Γνωστός για τη μόρφωσή του στον κύκλο των Ελλήνων λογίων ασχολήθηκε και με τη μετάφραση έργων επιστημονικού χαρακτήρα.