Πρώιος Δωρόθεος (1764 - 1821)

Ο Δωρόθεος Πρώιος γεννήθηκε στη Χίο και το κοσμικό του όνομα ήταν Δημήτρης Πρώης ή Πρωγάκης. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους λόγιους Ιεράρχες της εποχής και σοφός δάσκαλος. Είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τιμάται στις 3 Ιουνίου, ημέρα του μαρτυρίου του. Αναμφισβήτητα υπήρξε ένας από τους κορυφαίους διδασκάλους του Γένους, που συνετέλεσε όσο λίγοι στην εκπαιδευτική του αναγέννηση.

Όνομα (πλήρες)
Δωρόθεος Πρώιος (1764 - 1821)
Σύντομο Βιογραφικό

Ο Δωρόθεος ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Χίο και στην Πάτμο. Έπειτα, μεταξύ 1786 και 1793, πραγματοποίησε πανεπιστημιακές σπουδές στους τομείς της φιλοσοφίας και της φυσικής στα πανεπιστήμια της Πίζας, της Φλωρεντίας και του Παρισιού όπου γνωρίστηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή.

Από το 1793 έως το 1796 δίδαξε Φυσικομαθηματικά στη Σχολή της Χίου, στο διάστημα 1797-1799 δίδαξε στην Ακαδημία του Βουκουρεστίου, ενώ από το 1804 έως το 1807 διεύθυνε την Πατριαρχική Ακαδημία στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί δίδαξε Φυσική, Μαθηματικά, Γεωμετρία, Φιλοσοφία και Λογική. Το 1813 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Αδριανουπόλεως, όπου αναδιοργάνωσε το γυμνάσιο της πόλης. Οργάνωσε σχολείο και βιβλιοθήκη με τη συνεργασία του Αδριανουπολίτη Γ. Σακελλαρίου, ο όποιος ήταν από τους πιο εύπορους εμπόρους της Αυστρίας. Σχολάρχης διορίστηκε ο Στέφανος Καραθεοδωρής και ο Δωρόθεος δίδασκε θεολογία, φιλοσοφία και επιστήμες.

Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται κυρίως σχολικά εγχειρίδια (που δεν έχουν εκδοθεί), χειρόγραφα βοηθήματα με τα οποία εφοδίαζε τους μαθητές του, ενώ συνεργάστηκε και για τη συγγραφή της Κιβωτού της ελληνικής γλώσσας το 1819. Aνάμεσα στα σωζόμενα χειρόγραφα περιλαμβάνονται παραδόσεις Αριθμητικής, Άλγεβρας, Γεωμετρίας και Λογικής, μεταξύ των οποίων είναι και τα:

  • Αριθμητική Δωροθέου Πρωίου
  • Γεωμετρία μετά σχημάτων
  • Αριθμητική του σοφωτάτου εν ιεροδιδασκάλοις κυρίου Δωροθέου Πρωΐου του Χίου
  • Κωνικών τομών σύνοψις
  • Στοιχεία Αλγέβρας εκ Νεωτέρων συνερανισθέντα υπό Δωρόθεου πρεσβυτέρου Πρωΐου του Χίου
  • Αριθμητική του κυρ Δωρόθεου Πρωΐου του εκ Χίου
  • Λογική του Αντώνιου Γενουενσίου
  • Γεωμετρίας βιβλίον Α´-ΙΒ´. Πάμπολλα σχήματα εν τη ώα
  • Αρχιμήδου Θεωρήματα, οις και άλλα τινα προσετέθη
  • Θεωρήματα εκ των του Αρχιμήδους, εκ της λατινίδος φωνής μεταφρασθέντα υπό Δωροθέου Πρωΐου Χίου
  • Σύγγραμα αναλυτικόν του αββά Καΐλου Περί των Κωνικών Τομών εκ της λατινίδος μεταφρασθέν
  • Περί των αορίστων προβλημάτων του πρώτου βαθμού
  • Μέθοδοι τινές αλγεβραϊκαί
  • Τρόποι διάφοροι των αριθμητικών πράξεων
  • Του σοφωτάτου διδασκάλου της εν Κωνσταντινουπόλει Ακαδημίας του εκ Μυτιλήνης Δωροθέου, Εις άπασαν την Κορυδαλέως φυσικήν πραγματείαν
  • Τεχνολογία της Μικράς Λογικής του λογιωτάτου Σουγδουρή κατ´ ερωταπόκρισιν
  • Δωροθέου Χίου, αριθμητική και Γεωμετρία
  • Στοιχεία Αλγέβρας εκ νεωτέρων συνερανισθέντα υπό του κυρού Δωροθέου πρεσβυτέρου Πρωΐου του Χίου
  • Δωροθέου Πρωίου, Γεωμετρία
  • Δωροθέου Πρωΐου του Χίου Γεωμετρία και Άλγεβρα
  • Στοιχεία Άλγεβρας νεωτέρων συνερανισθέντα υπό Δωροθέου Πρωΐου Χίου
  • Στοιχεία Αριθμητικής και Αλγέβρας υπό Δωροθέου Πρωΐου